- Rok 1919: "znosić, cierpieć, zachowywać się biernie".
- Rok 1967: "nie sprzeciwiać się",
- Rok 1968: "wyrozumiałość, liberalizm",
- Rok 1997: "szacunek".
Kierunek zmiany Pojęcie tolerancji ulega przeobrażaniu niestety na niekorzyść. Tolerancja jest pokazywana jako przeciwstawna wojnie, jednak to tylko prymitywny sposób patrzenia. Tolerancja odbiega coraz bardziej od ideału miłosierdzia, które jest najlepszą możliwą postawą. Poniżej przedstawiono możliwe zachowania wobec negatywnych postaw drugiego człowieka.
Dlaczego nie ?
- Wojna - Jest to sprzeciw wobec postawy mający na uwadze jedynie własne dobro. Pomija się prawdziwe dobro drugiego człowieka. Wojnie zawsze towarzyszy nienawiść.
- Niewolnictwo - Jest całkowitym oddaniem swojego poglądu do czjejś dyspozycji. Całkowita zgoda w tym wypadku niszczy indywidualizm, a czyny, jeśli są złe nie tylko nie są oceniane, lecz wręcz chwalone i nagradzane.
- Strach - Jest postawą sprzeciwu przy jednoczesnym myśleniu tylko o sobie i o swoich interesach. Brak przeciwdziałania związany jest chęcią zabezpieczenia własnych zysków.
- Getto - Jest to brak chęci działania, przy jednoczesnej chęci utrzymania swego poglądu. Dobrowolne zamykanie się w "gettach" jest postawią żółwia uciekającego przed światem. Nie szkodzić ale też i nie kontaktować się. Postawa niektórych grup protestanckich (np. amishowie, kwakrzy)
- Sekta - To aktywna misyjność złych postaw. Oddanie się na służbę złu.
- Afirmacja - Jest pochwała negatywnych cech mająca na celu zachowanie swoich własnych zysków. Jest to zgoda obliczona na zysk, chęć przypodobania się.
- Akceptacja - Jest niemal tożsama z dzisiejszym pojęciem tolerancji. Brak sprzeciwu wobec zła całkowicie pomija dobro drugiego człowieka. Jest to postawa potrójnie negatywna, gdyż jest to faktyczna zgoda na zło zarówno w drugim człowieku jak i w sobie przy jednoczesnej bierności w działaniu.
Dlaczego tak ?
- Miłosierdzie - Jest to sposób na twórczy sprzeciw wobec zła. Im bardziej nie zgadzamy się z postawą drugiego człowieka tym bardziej jesteśmy powołani do pomocy temu człowiekowi i rozwojowi jego osobistego prawdziwego dobra. Poprzez miłosierdzie zachowuje się najwyższą godność człowieka naprawiając jednocześnie z miłością jego ułomności. Więcej o miłosierdziu
Tolerancja religijna w Polsce Lowenberg (Niemiec) pisał w "Das enthulte Posen" "Polska już o wiele dawniej prześcignęła w tolerancyji wiary najbardziej cywilizowane państwa". Objawiało się to w ludzkim traktowaniu wszelkich odmienności religijnych lecz bez przyznawania im racji. Arianie wyrzucani ze wszystkich krajów znaleźli w Polsce przytułek i zostali usunięci dopiero po potopie gdy okazało się że kolaborowali z najeźdźcą. To samo spotykało dysydentów politycznych działających na niekorzyść Rzeczpospolitej. Pojedyncze kary śmiercią nie były pochwalane przez króla i były samowolne. W wypadkach trudnych wyrok zazwyczaj kończył się banicją lub infamią podczas gdy w podobnych sytuacja na zachodzie skazywano najczęściej na śmierć, często w torturach. Całkowitym brakiem rzetelności jest dzisiaj mówienie o tolerancji prawa i wrodzonym fanatyzmie narodu - było całkowicie przeciwnie. Natomiast powoływanie się na ową tolerancję w imię wykazywania tolerancji w znaczeniu dzisiejszym jest manipulacją. (wykorzystano Z. Gloger Encyklopedia Staropolska)
Papież o tolerancji
"Wyróżniała się Polska rzadką w Europie tolerancją, co słusznie odnotowali dziejopisarze." (należy zauważyć że wówczas była to jeszcze pierwotna forma tolerancji)
"Chociaż bliska sercu jest prawda własnej religii, to fakt ten nie uprawnia żadnej osoby czy grupy do prób tłumienia wolności sumienia tych, którzy żywią inne przekonania religijne; nie wolno nikogo nakłaniać do sprzeniewierzenia się własnemu sumieniu, proponując lub odmawiając udzielenia określonych przywilejów i praw społecznych za cenę zmiany religii"
"Czytamy bowiem: "Znosząc siebie nawzajem w miłości" (Ef 4, 2). "Znosić się (...) w miłości" znaczy więcej niż tylko tolerować."
(Jan Paweł II, Warszawa, 9 czerwca 1991 Przemówienie wygłoszone w czasie nabożeństwa ekumenicznego w ewangelickim kościele Przenajświętszej Trójcy)
Episkopat o tolerancji
"Tendencyjne posługiwanie się pojęciami "wolności" i "tolerancji" ma być przykrywką do proponowania młodzieży filozofii życia opartej na zaspakajaniu własnych zachcianek i poszukiwaniu ciągle nowych form rozrywek i zabawy."
("Towarzyszyć młodzieży we wzrastaniu" List Rady Stałej Episkopatu Polski 25.8.2007 Jasna Góra)
UE o polskiej tolerancji
"Z raportu unijnego Centrum Monitorowania Zjawisk Rasizmu i Ksenofobii wynika, że niechęć do społeczeństwa wielokulturowego jest w Polsce mniejsza niż we Francji, Niemczech Zachodnich czy Wielkiej Brytanii. (...) W żadnym innym kraju UE nie ma tylu zwolenników pomocy dla cudzoziemców. "
(Wiedeń Marzec 2005 - za Wirtualną Polską)
Współpraca mimo niechęci "...dostrzegłem radykalne odejście od klasycznego rozumienia, by nie rzec, zafałszowania. Pierwotny sens nadany temu pojęciu w siedemnastym i osiemnastym wieku jest prosty: tolerancja to praktyczna umiejętność współżycia ludzi o różnych światopoglądach. Wyrasta ona z cnót chrześcijańskich. Instynktu samozachowawczego, zdrowego rozsądku, hipokryzji, wyrachowania, kultury osobistej. Jak widać, tolerancja to szczególne połączenie cnót, instynktów i wad. które pozwalają ludziom współpracować mimo wzajemnej niechęci, wrogości światopoglądowej i przekonania o własnej racji (podkrśl. OKIEM). Człowiek tolerancyjny w sensie klasycznym to ktoś, kto mógł swojego bliźniego nienawidzić, pogardzać nim, uważać za głupca czy grzesznika, a mimo to być zdolnym do robienia z nim interesów i powstrzymania się od agresji." (Rozmowa z Ryszardem Legutko. "Rzeczpospolita", 4-5.09.1993 r. nadesłał: A. Kurowski)
Nasza opinia Pierwotne pojęcie tolerancji, jakkolwiek niekiedy negatywne było bliskie ideałowi miłosierdzia. Obecny kierunek proponowany np. przez stronę tolerancja.pl i ugrupowania demo-liberalne jest demagogicznym skierowaniem się w stronę najgorszej możliwej opcji. Taki stosunek wykorzystywany jest np. przez ludzi o negatywnych skłonnościach seksualnych, przez mniejszościowe grupy nacisku, feminizm, sekty czy nawet wegetarianizm. Dzisiejsza tolerancja jest również elementem asertywności wcale nie będącej postawą idealną. Rozbija się w ten sposób moralność żądając złamania własnego światopoglądu. Właściwą postawą jest więc miłosierdzie, które wyraźnie dostrzegając błędy i ułomności dba o rozwój drugiego człowieka przyjmując na siebie odpowiedzialność za jego godność.
Nasze materiały
** Czy Polacy są narodem tolerancyjnym? - Sonda
** Miłosierdzie
** Demokracja
** Liberalizm