Dekalog
Definicja
Słowo pochodzi z greckiego "deka logos" - czyli dziesięc słów. Jet to zbiór 10 przykazań - streszczających podstawowe zasady postępowania chrześcijanina.
Dlaczego 10 ?
W Biblii nie ma jasno podzielonych przykazań. Tekst biblijny oryginale pisany był bez spacji a nawet bez dużych liter. Otrzymanie przykazań opisane jest dwukrotnie: w Księdze Wyjścia i Księdze Powtórzonego Prawa. Tylko w tej drugiej zawarta jest informacja że słów (przykazań) było 10, jednak nawet tam zawarty jest opis sensu całości dekalogu a nie literalny podział na przykazania.
Skrót czy rozwinięcie ?
Częste są zarzuty że katolicy obcięli przykazania z Biblii do krótkich równoważników zdań. Jest to błąd. Znany zestaw jest skrótem uczonym na katechezie w celu szybkiego przyswojenia i jako materiał do pogłębienia. Pełne rozwinięcie - całkowicie zgodne z tekstem biblijnym jest zawarte w Katechizmie.
Gdyby katolicy chcieli zmieniać treść przykazań musieli by jakiś sposób usunąć pełny tekst z tekstu biblijnego - np. usuwając dane księgi z kanonu, lub zmieniając tekst (jak czynią to liczne sekty np. Świadkowie Jehowy w przekładzie z Nowego Świata)
Podział tekstu na przykazania
Są trzy zasadnicze wersje podziału całego tekstu na 10 przykazań.
* Katolicki, luterański - Znany z katechizmu
* Żydowski - Bardzo podobny do katolickiego, jednak Żydzi za pierwsze przykazanie traktują prolog zaczynający się od słów "Słuchaj Izraelu, Ja Jestem Pan, twój Bóg ...". Aby zachować ilość 10 przykazań łączą ostatnie dwa o pożądaniu żony i pożądaniu rzeczy
* Przeciwny wizerunkom - Wyznania dla których sprawa zakazu czczenia lub nawet tworzenia wizerunków jest bardzo ważna i niemal stanowi o ich tożsamości. Głównie Protestanci, Prawosławie, Adwentyści, i Kościół Ewangelicki Reformowany. Rozdzielają oni przykazanie I, na zakaz bałwochwalstwa i zakaz tworzenia wizerunków - traktując słowa z Księgi wyjścia bardzo literalnie, dosłownie. Oni równie ż celu zachowania ilości 10 łączą dwa ostatni przykaznia.
Problem I przykazania - wizerunki
Główny sprzeciw dotyczy tutaj dosłownego rozumienia treści, a szczególnie słów o nie sporządzaniu wizerunków. Na tej podstawie w niektórych wyznaniach kościoły są pozbawione malowideł, nie ma obrazów, wyznania nie uznają kultu świętych itp.
- Już starożytni Żydzi jednak czynili obrazy, rzeźby w miejscach kultu co było by nie do pomyślenia gdyby zakaz to obejmował. Przykłady to postacie cherubinów na Arce Przymierza, posągi w świątyni, wąż miedziany trzymany przez Mojżesza. A jednak złoty cielec był bałwochwalstwem. Różnica polega na tym że cielec ów był sam w sobie czczony jako bóg (najprwad. Apis). Lud mówił "uczyń na boga" a nie "uczyń nam obraz Boga". Zakaz obejmuje tworzenia przedmiotów czczonych jak Bóg, a nie przedmiotów które mają prowadzić do Boga, przedstawiać go, przybliżać, czy też wizerunków wszystkich innych stworzonych rzeczy. W realiach tamtych czasów wszystkie okoliczne ludy miały takich bożków. Przetrwało to w pewnej postaci do dzisiaj w Buddyzmie w którym rano budzi się posągi a wieczorem kładzie spać. Na marginesie należy zauważyć że znak ryby - stosowany przez ugrupowania protestanckie, i pierwszych chrześcijan, czy też słowa Alleluja (chwała Jahwe - to również rodzaj wizerunku słownego) są występkiem przeciw temu przykazaniu jeśli stosuje je w sposób literalny.
- Ojcowie Kościoła bardzo wcześnie dali dowód że I przykazanie składało się z treści o bałwochwalstwie łącznie z kwestią wizerunków. Jednym z pierwszych był Klemens Aleksandryjski (or. 150), który przykazanie o dniu świętym nazywa przykazaniem trzecim.
- Ostatecznym dowodem na zezwolenie tworzenia obrazów był sam Jezus który był widzialnym Obrazem Boga Niewidzialnego - jak czytamy w Liście do Kolosan. Jezus również odbił na chuście Weroniki swój wizerunek.
Problem ostatniego przykazania
Również rozdzielenie na dwa tekstu o pożądaniu żony i rzeczy wydaj się mieć logiczne uzasadnienie. Inaczej bowiem pożąda się osoby a inaczej przedmiotu. Pomimo tego że może się wydawać że kobieta dla Żydów była własnością męża zawsze była ona jednak osobą, kimś a nie czymś.
Szabat czy niedziela
W trzecim przykazaniu wyraźnie jest mowa o szabacie - czyli sobocie podczas gdy dla nas dniem świętym i czczonym jest niedziela - pierwszy dzień tygodnia.
Świętowanie niedzieli wiąże się oczywiście ze zmartwychwstaniem - które jest najważniejszym punktem w historii świata. Szabat był również obchodzony na początku, lecz tylko w społecznościach żydowskich, jako uszanowanie dla dawnej tradycji. Nowe Przymierze wprowadziło nowe zwyczaje w tym również świętowanie pierwszego a nie ostatniego dnia tygodnia. Ma to również sens eschatologiczny, ostateczny. Ostatni dzień tygodnia był symbolem zwieńczeniem dzieła, pierwszym symbolizuje początek nowej Ery, Nowego Przymierza, nowego świata.
Ludowy kult obrazów
Cześć oddawana obrazom samym w sobie jest dopuszczana przez Kościół na podobnej zasadzie jak przyjmuje się prymitywne przejawy kultów pierwotnych na misjach. Kościół stara się pokazać głębię a nie zabraniać. Pokazać że przedmiot kultu jest jedynie drogą a nie celem. Zawsze jednak przypomina się, że obraz nie jest święty. Jest to tylko przedmiot dzięki któremu spodobało się Bogu dać możliwość ludziom nadzwyczajnego kontaktu z Nim samym.
Zabójstwo w imieniu przykazań
W marcu 2000 roku, w kościele w małym miasteczku Kanungu, ok. 300 km. od stolicy Ugandy, 500 wyznawców ugandyjskiej skrajnie chrześcijańskiej sekty "Ruch na rzecz Przywrócenia Dziesięciu Bożych Przykazań", popełniło zbiorowe samobójstwo: śpiewając i modląc się podpalili budynek. Policja nie wyklucza, iż niektórzy zostali wcześniej zamordowani przez współwyznawców
Za raportem MSW o sektach (2000)
Materiały
Nasze materiały (Strony pokrewne)
** 100 dowodów na boskie pochodzenie 10 przykazań
** Biblia
** Kanon Biblii
** Różnice między katolicyzmem a protestantyzmem
Wykorzystane materiały
** Zenon Ziółkowski - Najtrudniejsze stronnice Biblii, PAX 1997
** Leksykon pojęć teologicznych i kościelnych, WAM, 2002
** ABC chrześcijanina, Mały Słownik, Verbinum, 1999
** Jan Maria Szymusiak SJ, ks. Marek Starowieyski: "Słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa", KŚW, 1971