Obrządek
Kościoły innych obrządków wyznają tą samą doktrynę w całości. wszyscy są w pełni katolikami, różnią się natomiast głównie w sprawowaniu liturgi, praktykach, niekiedy w kalendarzu, w świętach itp. Dostosowane są do danej kultury.
RODZINA OBRZADKOW ZACHODNICH
Obrządek rzymski
Największy, i najbardziej znany obrządek katolicki. W Polsce podstawowy, uważany błędnie przez wielu za jedyny słuszny. Wprowadzony w średniowieczu przez karolingów za podstawę przyjął język łaciński. Po soborze Watykańskim II przyjęto języki narodowe.
Obrządek mozarabski (starohiszpański, wizygocki)
Obrządek sprawowany głównie w Toledo i Salamance. Rok zaczyna się w pierwszą niedzielę Adwentu przy czym niedzieli w Adwencie jest 6.
Obrządek ambrozjański
Obrządek sprawowany głównie w Mediolanie. Wywodzi się od sw. Amrożego z IVw. biskupa Mediolanu. Rok zaczyna się pierwsza niedziela Adwentu przy czym niedzieli w adwencie jest 6.
Obrządek galijski
Wywodzący się z rytów ambrozjańskiego i celtyckiego, stosowany zapewne przed VIII wiekiem na terenach Galii. Obecnie sprawowany na płd. Francji.
RODZINA OBRZADKOW ALEKSANDRYJSKICH
Obrządek koptyjski
Pierwotny ryt aleksandryjski w V wieku uległ herezji monofizyckiej. W XVIII wieku część powróciła do Kościoła. Liturgia sprawowana jest po arabsku. Wiernych jest nieco mniej niż 1 mln.
Obrządek etiopski
Również wywodzący się z tradycji aleksandryjskiej, i również w części powrócony do Kościoła w XIX wieku. Obejmuje głównie terytorium Etiopi, główne centra to Asmara i Addis-Abeba. Używają języka staro-etiopskiego. Około 50.000 wiernych
RODZINA OBRZADKOW ANTIOCHENSKICH
Obrządek syryjski
Liturgia odprawiana jest po aramejsku (języku Chrystusa). Obrządek głównie pojawia się na terenie Iraku. Z tej gupy w sredniuwieczo powstali jakobici, którzy w XVI wieku przesladowali katolików tego obrządku. Do niedawna była ich ok. 90.000. W ostatnich czasa liczba mogla zmaleć na skutek przesladowan islamskich.
Obrządek syro-malankarski
Bardzo bogaty symbolicznie obrządek. Powstał w XX wieku jako powt z herezji jakobickiej. Zbliżony do rytu syryjskiego. Liturgie sprawuje się w języku malayalam. Obejmuje terytorium głównie Indii, Pakistanu. Nieco ponad 100.000 wiernych.
Obrządek maronicki
Choć obrządek pojawiał się już wcześniej w 675 we wspólnocie św. Marona w Syrii, jego historia datuje się od XII wieku, kiedy to wyprawy krzyżowe skłoniły ich do powrotu na łono Kościoła. Centrum znajduje się w Bejrucie. Do Obrządku należy ok. 350.000 wiernych. Rok dzieli się na 9 cykli liturgicznych i rozpoczyna w pierwszą niedzielę listopada. Występuje też 5 świąt szczególnych - św. Antoniego, zaśnięcia św. Marona, św. Jana Marona, świętych 40 męczenników (rycerzy starconych za wiare w 320), i świętych 530 mnichów męczenników (z monastyru św. Marona z 517r). Używają katechizmu prawosławnego, nie praktykują celibatu księży. Liturgia w języku aramejskim.
Obrządek Jakobicki
RODZINA OBRZADKOW CHALDEJSKICH
Obrządek syro-malabarski
Najliczniejsza grupa wiernych katolickich poza obrządkiem rzymskim. Wywodzi się z grup chaldejskich (sprzed nawrócenia) w Indiach. Powstała w XVII wieku dzięki pracom misjonarzy. Obecnie ok. 1,5 mln osób.
Obrządek chaldejski
Wierni którzy w XV wieku przszli na katolicyzm ze wspolnot chrzescijańskich na bliskim wschodzie. Centrum znajduje się w Bagdadzie do niedawna było to ok. 200.000 wiernych.
Obrządek nestoriański
RODZINA OBRZADKOW ORMIANSKICH
Obrządek ormiański
Wywodzi się z Armenii. Ma dwa główne ryty - libański i lwowski, z których ten drugi znany jest w Polsce. Pochodzi o wiernych katolików pierwszych wieków (Syria przyjęła hrzest w III wieku) lecz po herezji monofizyckiej cząćć wróciła dopiero w XVI wieku. Przesladowany jeszcze w XX wieku przez Turków został zmniejszony liczebnie. Patryjarcha rezyduje w Bejrucie. Wyznawcy znajduja się głównie w USA i Syrii. Jest to ok. 100.000 osób.
RODZINA OBRZADKOW BIZANTYJSKICH
Obrządki bizantyjskie (greckie)
W Poslce drugi co do liczebności. Posiada trzynaście rytów: albański, białoruski, bizantyjski w dawnej Jugosławii (eparchia Krievici), bułgarski, grecki, melchicki (grecko-melchicki), italo-albański, rumuński, rosyjski, rusiński (karpatoruski), słowacki, ukraiński, węgierski.
Ryt ukraiński (obrządek ukraińsko-bizantyjski) jest najbardziej znany w naszym kraju. W Polsce istnieje także jedna wspólnota bizantyjska rytu słowiańskiego (obrządek słowiańsko-bizantyjski).
Obrządek bizantyjski powołuje się na najstarszy ryt Kościoła, od Jakuba - pierwszego biskupa Jerozolimy - "brata" (kuzyna) Pana Jezusa. Początkowo odprawiany po syryjsku następnie przetłumaczony na grecki.
INNE OBRZADKI
Obrządek melchicki
Melchici to grupa prawosławna. Katolicy ktorzy uznali prymat papieża ale zachowali ryt przyjęli nazwę obządku melchickiego. Wywodzi się on z grupy wiernych którzy będąc w obrządkach antiocheńskim lub aleksandryjskim nie uleglji herezji monofizyckiej. Stało się to dopiero 5 wieków później. Część powróciła w XVIII wieku. Obecnie centrum znajduje się w Damaszku a wienrych jest ok. 230.000.
Obrządek zairski
Obrządek popularny w Afryce Środkowej od Burkini Faso az po Madagaskar. Jeden z wielu, które włączają elementy kultury afrykańskiej.
Obrzadek rosyjski Wymarły w XX wieku. Powstał w oparciu o liturgie słowiańską sw. Cyryla i Metodego. Występował na Morawach i potem w Rosji. Duża część przeszła po schizmie do kościoła prawosławnego.
Obrządek trydencki
Jest to ryt oparty na obrządku rzymskim, odprawiany po łacinie. Do Soboru Watykańskiego II był zwykłym rytem rzymskim. Obecnie można odprawiac Msze tego rytu. Główne widoczne różnice to ksiądz stojący tyłem do wiernych i łacina. Na bazie sprzeciwu w zmianach w rycie rzymskim powstało bractwo Piusa X, zarzucające Watykanowi łamanie tradycji i dogmatów Kościoła. Bractwo jest ekskomunikowane a ekskomunika, pomimo zapewnień bractwa niezdjęta.
Komunia w kościołach innych obrządków
Uczestniczenie w Mszach łącznie z Eucharystią jest jak najbardziej dozwolone z racji tego, że są to wszystko kościoły pozostające w łączności z Rzymem. Powinno się jednak dołożyć wszelkich starań do zrozumienia liturgii, co bywa często niezrozumiałe, tym bardziej w innych realiach językowych. W sytuacji istnienia kościoła swojego obrządku zaleca się uczestnictwo we Mszy w nim właśnie z tego powodu.
